Grasvelden met in de eerste plaats een recreatieve functie kunnen een rol spelen om het stedelijk gebied aangenamer en klimaatbestendiger te maken. Én in het verhogen van de biodiversiteit, wat de overlast van plagen kan beperken. Samen met het graszaadbedrijfsleven en de sportbranche gaat Wageningen University & Research de komende vier jaar onderzoeken hoe grasvelden een optimale bijdrage kunnen leveren aan uitdagingen op het gebied van het klimaat en de teruglopende biodiversiteit. Ook de BSNC is betrokken bij dit onderzoek.
Waarom dit onderzoeksprogramma?
Het onderzoeksprogramma heeft enerzijds als doel om meer inzicht te krijgen in de mogelijkheden van klimaatbestendige grasvelden: hoe grasvelden als robuuster systeem ingericht en beheerd kunnen worden en beter bestand zijn tegen droogte en hitte. Aan de andere kant wordt onderzocht hoe grasvelden kunnen bijdragen aan een verkoelend effect, waterbergend vermogen, verhoging van biodiversiteit en koolstofopslag.
Onder ‘grasvelden’ vallen volgens het onderzoeksprogramma sportvelden, golfbanen, recreatieterreinen, parken, gazons, bermen, dijken, taluds en natuurterreinen. Alle grasvelden hebben een eigen ‘doel’ (verschillende vormen van recreatie) en een bijbehorend verschil in gebruik en onderhoud, maar er zijn ook veel overeenkomsten. Gezamenlijk beslaan deze gebieden een aanzienlijk deel van Nederland. Een optimalisering van de positieve effecten van grasvelden kan daarom een belangrijke bijdrage leveren aan de uitdagingen op het gebied van klimaat en de teruglopende biodiversiteit.
De uitdagingen zijn groot, want klimaatverandering is geen probleem van de toekomst maar van nu. Nederland kampt dit voorjaar weer met grote droogte. Voor de landbouw heeft dit grote consequenties, maar de steeds extremere weersomstandigheden hebben ook invloed op de leefbaarheid in steden en dorpen en het gebruik en de kwaliteit van grasvelden. Het hitte-eiland effect in een stad met veel steen en beton is bekend, maar ook overlast door grote hoeveelheden neerslag bij zomerse onweersbuien komen vaker voor.
Het onderzoek
Grasvelden met in de eerste plaats een recreatieve functie zijn een onderdeel van de oplossing, maar voor een optimale bijdrage zullen er wel veranderingen in aanleg, gebruik en onderhoud van grasvelden nodig zijn. Dat is de focus van het meerjarige nationale onderzoeksprogramma (PPS) Grasvelden, Klimaat & Biodiversiteit (2020-2023)* waarin kennis wordt gebundeld vanuit het graszaadbedrijfsleven, de sportbranche en de landbouw. Hiermee slaan de initiatiefnemers een nieuwe weg in om bij te dragen aan oplossingen voor klimaatuitdagingen.
Het onderzoeksprogramma zal inzichten opleveren over de eigenschappen van grassoorten die kunnen bijdragen aan het verhogen van droogtetolerantie, verkoelend effect, waterbergend vermogen, biodiversiteit en koolstofvastlegging. Daarnaast zoekt het programma naar de optimale samenstelling van grasvegetaties per type grasveld (met behoud van de hoofdfunctie) en welke aanpassingen in grasveldbeheer nodig zijn. Door de veranderende omstandigheden komen andere grassoorten in beeld, maar ook kruiden. Omdat ze bijvoorbeeld droogte-toleranter of hittebestendiger zijn dan wel tijdelijke onderwaterzetting kunnen verdragen. Kennisverspreiding is een belangrijk aspect van het onderzoeksprogramma met als doel een verhoogde adoptie van maatregelen en aangepast beheer van grasvelden.
Grote potentie
Wij presenteren dit onderzoeksprogramma bewust vlak voor de Fascination of Plants Day op 18 mei; een dag waarop het belang van planten en de plantenwetenschap voor de samenleving centraal staan. Alle deelnemende partijen zijn het er over eens: ‘De klimaatuitdagingen zijn enorm, maar de potentie om vanuit de grasveldsector bij te dragen aan oplossingen ook. Veranderingen in aanleg (nieuwe grassoorten of -mengsels) en beheer van grasveldvegetaties; ze zijn het waard om te onderzoeken net als de vraag hoe bepaalde veranderingen kunnen bijdragen aan droogtetolerantie en beperking van wateroverlast, biodiversiteitsverhoging, plaagonderdrukking en koolstofvastlegging!’
Kijk voor meer informatie over de onderzoeksactiviteiten op www.wur.nl/grasvelden.
Heeft u een vraag over het onderzoeksprogramma? Neem contact op met de projectmanager John Verhoeven. E-mail: john.verhoeven@wur.nl. Telefoonnummer: 0320-291349.
* Het meerjarig, landelijk onderzoeksprogramma (PPS) Grasvelden, Klimaat & Biodiversiteit is een Privaat-Publieke Samenwerking tussen het ministerie van LNV en een consortium van partijen uit het graszaadbedrijfsleven (Plantum en haar leden DLF, DSV zaden Nederland BV, Barenbrug en Limagrain), de Branchevereniging Sport en Cultuurtechniek (BSNC) en de Koninklijke Nederlandse Golf Federatie (NGF). De uitvoering ligt bij Wageningen University & Research.
Het onderzoek is interessant voor de BSNC omdat het enerzijds kennis oplevert om beter in te kunnen spelen op de negatieve gevolgen van klimaatveranderingen op de kwaliteit van sportgrasvelden. Anderzijds levert het ook kennis op hoe sportgrasvelden een bijdrage kunnen leveren aan negatieve maatschappelijke gevolgen van klimaatverandering. Namens de BSNC nemen Mark Timmerman en Ernst Bos deel aan werkgroepen en is Hans Arends lid van de stuurgroep.